Μετά από την ολοκλήρωση των εργαστηρίων δεξιοτήτων του 2ου Θεματικού κύκλου «Φροντίζω το Περιβάλλον – Οικολογία – Παγκόσμια και Τοπική Φυσική Κληρονομιά» με τίτλο “Το καλάθι του Πικνίκ WWF Ελλάς. Τρώμε αυτά που πρέπει;” στο 2ο υποχρεωτικό πρωινό τμήμα θα σας αναλύσουμε τις δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν από τις νηπιαγωγούς του τμήματος 11-10-2021 έως και 30-11-2021 στο συγκεκριμένο κύκλο εργαστηρίων δεξιοτήτων. Το «Καλάθι του Πικνίκ» αποτελεί ένα εργαλείο επαναδιαμόρφωσης των διατροφικών συνηθειών των μαθητών/τριών, όσον αφορά το κολατσιό και δημιουργήθηκε σε συνάρτηση με το στόχο της WWF της μείωσης των επιπτώσεων που προκαλεί το σύστημα παραγωγής τροφίμων στον πλανήτη κατά 50%. Στόχο έχει να πετύχει βιώσιμες διατροφικές συνήθειες στο κολατσιό των παιδιών, στην αειφόρο ανάπτυξη, τη θετική συμμετοχή για την κλιματική αλλαγή με την δημιουργία οικολογικής συνείδησης και στη γνώση της παγκόσμιας και τοπικής κληρονομιάς.
Οι δεξιότητες που θέλαμε να αποκτήσουν τα παιδιά ήταν: Δημιουργικότητα, Επικοινωνία, Κριτική σκέψη, Συνεργασία, Aυτομέριμνα, Ενσυναίσθηση και ευαισθησία, Κοινωνικές Δεξιότητες, Πρωτοβουλία, Υπευθυνότητα, Επίλυση προβλημάτων, Κατασκευές.
1ο Εργαστήριο: Εποχικότητα των φρούτων
1η δραστηριότητα:Παρουσίαση σε power point των φθινοπωρινών φρούτων. Συζήτηση με τα παιδιά για το χρώμα, το μέγεθος, το σχήμα των φρούτων και αναγνώρισή τους. Φύλλο εργασίας: στο φρουτοπανηγύρι αναγνωρίζω και χρωματίζω φθινοπωρινά φρούτα.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε την παρουσίαση PowerPoint.Όταν ανοίξετε την παρουσίαση, πατήστε προβολή παρουσίασης – από την αρχή)
Φρούτα και λαχανικά του φθινοπώρου
2η δραστηριότητα:Παρουσίαση σε power point των φθινοπωρινών λαχανικών. Προβολή ενός video της WWF για την εποχικότητα των φρούτων και λαχανικών του φθινοπώρου και ενός επιπλέον video με τίτλο “Ποια φρούτα και λαχανικά θα φάμε το φθινόπωρο”. Ακολούθησε σχετική σύζήτηση με τα παιδιά. Φύλλο εργασίας: Αναγνωρίζω και χρωματίζω τα φθινοπωρινά λαχανικά.
(Πατήστε στους παρακάτω συνδέσμους για να δείτε τα video)
https://vimeo.com/235225536?embedded=true&source=vimeo_logo&owner=71610392
3η δραστηριότητα:Προβολή video της WWF «Κάθε τροφή έχει την ιστορία της». Συζήτηση για αυτά που είδαμε στο video και για το ρόλο των φρούτων και λαχανικών στη διατροφή μας. Ζωγραφική: τα παιδιά προσκαλούν ένα φίλο/η τους σε πικνίκ και ζωγραφίζουν τα φθινοπωρινά φρούτα και λαχανικά που θα τους προσφέρουν. Παιχνίδι μνήμης με καρτέλες με εικόνες από τη δραστηριότητα Tutti Frutti του προγράμματος. Παιχνίδια στον Η/Υ learning apps με θέμα τα φθινοπωρινά φρούτα και λαχανικά.
(Πατήστε στους παρακάτω συνδέσμους για να παίξετε ξανά τα παιχνίδια)
https://learningapps.org/watch?v=pt3ke1p6n21
https://learningapps.org/watch?v=p9axdhr4t21
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να παίξετε το παιχνίδι με διάφορες ερωτήσεις:Φρούτα και λαχανικά βρες το σωστό. Το συγκεκριμένο παιχνίδι το πήραμε από τα απίθανα νηπιάκια: https://blogs.sch.gr/17nippell/archives/2494)
2ο Εργαστήριο: Φρουτογευσιγνωσία – παιχνίδια με τα φρούτα
1η δραστηριότητα: Τυφλόμυγα.Τα παιδιά παρατηρούν τα φθινοπωρινά φρούτα(μήλο, αχλάδι, ρόδι, κυδώνι, λωτός σταφύλι), τα αγγίζουν και στη συνέχεια με κλειστά μάτια τα αναγνωρίζουν.
2η δραστηριότητα: Γεύομαι τα φθινοπωρινά φρούτα. Πρώτα με ανοιχτά και στη συνέχεια με κλειστά μάτια γεύονται και αναγνωρίζουν τα φθινοπωρινά φρούτα.
3η δραστηριότητα: «Μάντεψε πιο φρούτο έχω στο κεφάλι μου» Ένα παιδί φορά στο κεφάλι του ένα στεφανάκι με ένα φρούτο χωρίς όμως να γνωρίζει πιο φρούτο έχει. Τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να το βοηθήσουν να το βοηθήσουν να μαντέψει δίνοντάς του τις σχετικές πληροφορίες.
3ο Εργαστήριο: O κύκλος ζωής ενός φθινοπωρινού φρούτου – του μήλου
1η δραστηριότητα: Παρακολούθηση video στο youtube για τον κύκλο ζωής του μήλου και αντίστοιχο φύλλο εργασίας όπου τα παιδιά παρατηρούν διάφορες εικόνες με τις φάσεις ανάπτυξης της μηλιάς και τις βάζουν στη σωστή σειρά. Παίζουν και παιχνίδια learning apps στον Η/Υ.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε ξανά το video)
2η δραστηριότητα: Παιχνίδια με τα μήλα. Τα παιδιά ανά 2 μαζί πλάτη με πλάτη μεταφέρουν ένα μήλο και προσέχουν να μην τους πέσει. Νικητής ανακηρύσσεται το ζευγάρι που θα διανύσει μια μικρή απόσταση χωρίς να του πέσει το μήλο.
3η δραστηριότητα: Κατασκευή φρουτόκουκλας και κουκλοθέατρο.Τα παιδιά διαλέγουν το αγαπημένο τους φθινοπωρινό φρούτο, το ζωγραφίζουν, το κολλούν σε ένα ξυλάκι και σε ζευγάρια παρουσιάζουν μία μικρή αυτοσχέδια ιστορία στο κουκλοθέατρο.
4ο Εργαστήριο: Υγιεινό κολατσιό – βιώσιμο κολατσιό
1η δραστηριότητα: Ανάγνωση και δραματοποίηση του παραμυθιού « Ο παππούς ροδαλός και η μαγική συνταγή » Τα παιδιά προβληματίστηκαν για το τι είναι υγιεινό και τι όχι και σε φύλλο εργασίας ταξινόμησαν τις ωφέλιμες και βλαβερές τροφές.
2η δραστηριότητα: Ανάγνωση του παραμυθιού « Ο ωραίος Δαρείος ». Ζωγραφική: Τα παιδιά ζωγράφισαν ότι τους έκανε εντύπωση από το παραμύθι.
3η δραστηριότητα :Τροφές που μας κάνουν χαρούμενους και λυπημένους. (φύλλο εργασίας). Ανάγνωση του παραμυθιού « Η κυρά διατροφή πρώτη στη μαγειρική » και διασκεδάσαμε μαθαίνοντας.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε ξανά το video)
5ο Εργαστήριο: Η διπλή πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής
1η δραστηριότητα: Τα παιδιά παρατηρούν τη διπλή πυραμίδα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι τροφές που ωφελούν την υγεία μας, κάνουν καλό και στο περιβάλλον.
Άκουσαν και χόρεψαν διάφορα τραγούδια.
(Πατήστε στους παρακάτω συνδέσμους για να ακούσετε τα τραγούδια)
” Η κυρά διατροφή της Λητώς Τσακίρη “
” Τόσο λάθος διατροφή! ” από την παιδική χορωδία Τυπάλδου
“Το Ντο Ρε Μι της διατροφής”
2η δραστηριότητα: Παιχνίδι ” Το φανάρι της διατροφής “. Τα παιδιά τρέχουν ελεύθερα στο χώρο με τη συνοδεία μουσικής και στο σταμάτημά της παίρνουν από τα τραπεζάκια διάφορες εικόνες τροφίμων και τις τοποθετούν στο πράσινο, πορτοκαλί ή κόκκινο φανάρι σύμφωνα με την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής.
3η δραστηριότητα: Ομαδική εργασία « Η κυρία μεσογειακή διατροφή » Με την τεχνική του κολάζ τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες κόβουν διάφορες εικόνες από περιοδικά με τρόφιμα και δημιουργούν την πυραμίδα της διατροφής.
6ο Εργαστήριο: Σπιτομπουκιές
1η δραστηριότητα: Ανάγνωση του παραμυθιού « Ο λύκος ο Ζαχαρίας στη χώρα των παραμυθιών ».
Ο λύκος Ζαχαρίας θέλει να κάνει ένα πικνίκ με τους φίλους του. Δε θέλει να τους προσφέρει κάτι αγοραστό και επιθυμεί να φτιάξει μια σπιτική μηλόπιτα. Ζητάει τα υλικά από διάφορους ήρωες παραμυθιών. Προσεγγίσαμε το θέμα του σπιτικού φαγητού μέσα από αυτό το παραμύθι για να περάσουμε το μήνυμα της αξίας του σπιτικού φαγητού και την προετοιμασία του, για να το προσφέρουμε στον εαυτό μας και κατ’ επέκταση στους αγαπημένους μας. Αγαπάμε τον εαυτό μας, αγαπάμε τους συνανθρώπους μας και γι’ αυτό τους ταΐζουμε ότι καλύτερο μπορούμε. Στην πορεία τα παιδιά μαθαίνουν τα υλικά για μία σπιτική μηλόπιτα. Το μήλο ανήκει άλλωστε στην εποχή που διανύουμε, άρα όπως είπαν πολύ σωστά ο λύκος Ζαχαρίας επέλεξε να φτιάξει κάτι τέτοιο. Αποφασίσαμε και εμείς την παρασκευή μηλόπιτας μαζί με τα παιδιά. Επίσης παρακολουθήσαμε βίντεο της WWF με τίτλο «Καλύτερο το σπιτικό, παρά το αγοραστό φαγητό!». Συζήτηση για τα πλεονεκτήματα του σπιτικού φαγητού.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε ξανά το video της WWF)
2η δραστηριότητα: Το δεκατιανό μας.Τα παιδιά παρατηρούν το δεκατιανό τους και συζητούν για το ποιο είναι υγιεινό ή όχι, ποιο είναι σπιτικό και ποιο συσκευασμένο. Ζωγραφίζουν το δεκατιανό τους και στη συνέχεια αποφασίζουν να καταγράψουν σε πίνακα διπλής εισόδου το δεκατιανό φαγητό που φέρνουν στο νηπιαγωγείο για μία εβδομάδα. Στη συνέχεια παρατηρούν έργα ζωγραφικής με θέμα το φαγητό και επιλύου γρίφους που αφορούν τα έργα ζωγραφικής.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να παίξετε ξανά το παιχνίδι με τους γρίφους για το πρωινό,το οποίο πήραμε από τις εκδόσεις Δίπτυχο)
- Έτσι λοιπόν καθιερώνουμε τη Δευτέρα ημέρα σπιτικού φαγητού και οι μαθητές/τριες μαθαίνουν ότι το σπιτικό φαγητό είναι καλύτερο για την υγεία μας. Παράλληλα, οι μαθητές ανακαλύπτουν την αξία του σπιτικού φαγητού, τη γεύση του, το μαγείρεμά του αλλά και το οικολογικό του αποτύπωμα.
- Έτσι λοιπόν καθιερώνουμε την Τετάρτη, ημέρα φρούτου και οι μαθητές/τριες μαθαίνουν ότι τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν την εποχή τους και εξοικειώνονται με τη μεσογειακή διατροφή. Επίσης, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι οι τροφές που έρχονται από μακριά έχουν «τροφοχιλιόμετρα» και υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα.
- Η Παρασκευή είναι η μέρα που δεν πετάμε φαγητό! Οι μικροί μας φίλοι μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι ότι όταν πετάμε το φαγητό, στην πραγματικότητα δεν πετάμε μόνο μερικές μπουκιές αλλά και τους φυσικούς πόρους και την ενέργεια που χρειάστηκε για να παραχθεί. Πέρα από περιβαλλοντικό, αυτό είναι και ένα ηθικό θέμα καθώς, αν και αναγκαία, η τροφή δεν είναι δεδομένη για όλους.
3η δραστηριότητα: Κατασκευή «Υγιεινό δεκατιανό».Τα παιδιά ζωγραφίζουν τοστ και μήλο, τα κόβουν και τα κολλούν σε χάρτινο πιάτο δίνοντας έτσι την πρότασή τους για υγιεινό και βιώσιμο κολατσιό.
7ο Εργαστήριο: Η ιστορία της μπανάνας – δεν πετώ μπουκιές
1η δραστηριότητα: Η ιστορία της μπανάνας. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα θα αναφερθεί ως ανατροφοδότηση για το πρόγραμμα του πίκνικ. Παρουσιάσαμε στα παιδιά μία σειρά κάρτες που απεικονίζουν την ιστορία της μπανάνας από τη φυτεία μέχρι το σπίτι μας. Συγχρόνως, τους ζητάμε να εντοπίσουν τις φωτογραφίες που απεικονίζουν ρύπανση και να τις αναφέρουν στη ολομέλεια. Στόχος της δραστηριότητας είναι να κατανοήσουν πως σε κάθε τροφή αντιστοιχεί ένας αριθμός τροφοχιλιόμετρων μέχρι να φτάσει σε εμάς, τα οποία με τη σειρά τους αντιστοιχούν σε ένα υψηλό, ή χαμηλό, αποτύπωμα άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο θυμηθήκαμε όλα όσα έχουμε πει για το καλάθι του πίκνικ, ως εμπέδωση και αξιολόγηση.
(Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε την παρουσίαση PowerPoint με την ιστορία της μπανάνας)
2η δραστηριότητα: Δεν πετώ μπουκιές. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα επεξεργάστηκε ως εμπέδωση και αξιολόγηση του προγράμματος. Παίζουμε το παιχνίδι του προγράμματος και τα παιδιά παρατηρούν τις κάρτες, συζητούν το περιεχόμενό τους και αιτιολογούν την επιλογή τους για την τοποθέτηση των καρτών στο παιχνίδι.
Αξιολόγηση του προγράμματος
Οι εκπαιδευτικοί συμπλήρωσαν τρία ερωτηματολόγια σε τρεις φάσεις αξιοποίησης του εκπαιδευτικού υλικού, πριν, κατά τη διάρκεια και στο τέλος αυτού του προγράμματος.
Αντίστοιχα ερωτηματολόγια αξιολόγησης συμπλήρωσαν και οι γονείς των μαθητών/τριών στην αρχή και στο τέλος του προγράμματος. Μελετώντας τα ερωτηματολόγια των γονέων αποκτήσαμε μια εικόνα των διατροφικών συνηθειών των παιδιών πριν και μετά την ανάπτυξη του προγράμματος.
- Κατά τη διάρκεια του κολατσιού στο σχολείο τα παιδιά τρώνε σε μεγάλο ποσοστό τοστ (11 στα 15 παιδιά), ή σπιτικό κέικ (6 στα 15 παιδιά), ή αβγόφετα (4 στα 15 παιδιά) και σε πολύ μικρό ποσοστό (2-3 στα 15 παιδιά) ψωμί με μερέντα, κουλούρι ή τυροπιτάκια.
- Σε πολύ μεγάλο ποσοστό (13 στα 15 παιδιά) οι γονείς ετοιμάζουν για το παιδί τους σπιτικό κολατσιό για το σχολείο
- Σε ποσοστό 100% αρέσουν τα φρούτα στα παιδιά και σε αρκετά μεγάλο ποσοστό 95% τρώνε φρούτα εποχής.
- Σε μεγάλο ποσοστό 90% τα παιδιά τρώνε όλο το κολατσιό τους στο σχολείο.
- Και τέλος σε μεγάλο ποσοστό – 80% τα παιδιά επιστρέφουν μερικές φορές στο σπίτι το κολατσιό που δεν έχουν φάει ή έχει περισσέψει.
Κατά την ολοκλήρωση του προγράμματος δημιουργήσαμε ένα βιβλίο με τα φύλλα εργασιών των μαθητών/τριών καθ’ όλη τη διάρκεια του θεματικού κύκλου.
Πηγές
- https://elearning.iep.edu.gr/study/course/view.php?id=2002
- WWF Ελλάς. Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος του WWF με τίτλο “Το καλάθι του πικνίκ” υπάρχει στην ιστοσελίδα του WWF https://www.wwf.gr/ti_kanoume/anthropos/diatrofi/to_kalathi_tou_pic_nic/
- Υλικό με καρτέλες αναφοράς χρησιμοποιήθηκε από το blog της συναδέλφου Τάνιας Μάνεση.
Οι Νηπιαγωγοί του Τμήματος
Ελένη Τσελεπή
Χρυσάνθη Πολυχρονίδου